Cách thức đánh giá nhân viên trong công ty Nhật

Trong các công ty Nhật Bản, đánh giá nhân viên thường được thực hiện theo một hệ thống chặt chẽ và có đặc điểm riêng, kết hợp giữa năng suất làm việc, thái độ, tinh thần cống hiến và sự phát triển lâu dài.

Dưới đây là một số phương pháp phổ biến mà chúng tôi tổng hợp được:

1. Hệ thống đánh giá theo thâm niên (年功序列 – Nenkou Joretsu)

Truyền thống của các công ty Nhật thường dựa vào thâm niên để đánh giá và tăng lương.
Nhân viên càng làm lâu thì mức lương và vị trí càng cao, ít phụ thuộc vào hiệu suất công việc.
Hệ thống này vẫn còn tồn tại ở một số công ty lâu đời nhưng đang dần bị thay thế bởi các phương pháp hiện đại hơn.

2. Đánh giá theo năng lực (能力評価 – Nouryoku Hyoka)

Xem xét năng lực cá nhân dựa trên kỹ năng, kiến thức và khả năng thực hiện công việc.
Các tiêu chí đánh giá bao gồm: kỹ năng chuyên môn, khả năng giải quyết vấn đề, kỹ năng giao tiếp, khả năng lãnh đạo, tư duy sáng tạo, v.v.
Kết quả thường được sử dụng để xác định lộ trình thăng tiến và đào tạo.

3. Đánh giá theo thành tích (成果主義 – Seika Shugi)

Dựa vào hiệu quả công việc (kết quả thực tế) để quyết định lương thưởng và thăng tiến.
Các công ty hiện đại áp dụng phương pháp này nhiều hơn để khuyến khích nhân viên phát huy tối đa năng suất.
Thường được kết hợp với hệ thống đánh giá KPI (chỉ số hiệu suất công việc).

4. Đánh giá 360 độ (多面評価 – Tamen Hyoka)

Thu thập ý kiến từ nhiều nguồn khác nhau: cấp trên, đồng nghiệp, cấp dưới và bản thân nhân viên.
Phương pháp này giúp phản ánh khách quan hơn về năng lực và thái độ làm việc của nhân viên.

5. Đánh giá theo thái độ làm việc và tinh thần cống hiến

Người Nhật rất coi trọng sự trung thành, tinh thần trách nhiệm, sự tận tụy và đóng góp vào tập thể.
Một số công ty Nhật có xu hướng ưu tiên nhân viên có thái độ tốt hơn là chỉ đánh giá dựa trên kết quả làm việc.

6. Phương pháp PDCA trong đánh giá nhân viên

PDCA (Plan – Do – Check – Act) là một chu trình cải tiến liên tục mà các công ty Nhật thường sử dụng để đánh giá hiệu suất làm việc:
- Plan (Lập kế hoạch): Đặt mục tiêu công việc cụ thể.
- Do (Thực hiện): Hoàn thành nhiệm vụ theo kế hoạch.
- Check (Kiểm tra): Đánh giá kết quả so với mục tiêu ban đầu.
- Act (Cải tiến): Đưa ra giải pháp để cải thiện hiệu suất.

7. Đánh giá theo năng lực Kaizen (改善 – Cải tiến liên tục)

Các công ty Nhật luôn đề cao văn hóa Kaizen, tức là liên tục cải thiện công việc hàng ngày.
Nhân viên có tinh thần Kaizen, luôn đưa ra sáng kiến, cải tiến công việc thường được đánh giá cao.

Mỗi công ty Nhật sẽ có hệ thống đánh giá khác nhau, nhưng nhìn chung thường kết hợp thâm niên, năng lực, kết quả công việc và tinh thần cống hiến. Nếu bạn đang làm việc trong một công ty Nhật, việc hiểu rõ phương pháp đánh giá của công ty mình đang làm việc để có lộ trình phát triển phù hợp, và nhận được sự công nhận từ công ty.